محلول مناسب برای رادیاتور خودرو چیست؟ آیا اتیلن گلیکول باعث خوردگی می شود؟

رادیاتور یکی از مهمترین اجزاء سیستم خنک کاری خودرو بوده که با تبادل حرارت با هوای جریان یافته پیرامون خود موتور را خنک می کند.

البته این انتقال حرارت به آیتم هایی چون دمای هوای جریان یافته ، حجم هوای در حال جریان بر روی پره های رادیاتور و میزان بزرگی و شکل طراحی آن بستگی دارد.

برای آنکه به اهمیت رادیاتور بیشتر پی ببریم لازمست به این مساله توجه کنیم که از احتراق بنزین در موتور دمایی در حدود 2500-2000 در جه سانتیگراد حرارت تولید می شود و شما فقط با چند لیتر سیال مثل آب و یا ترکیبی از آب و ضد یخ / ضد جوش بایستی موتور را به دمای بین 90 تا 95 درجه برسانید و آن را خنک کنید .

منو اتیلن گلیکول به دلیل دارا بودن OH در ساختمان خود به راحتی در آب حل می شود و بر اثر مرور زمان دو فازی نمی شود. منو اتیلن گلیکول به شدت خورنده است و در دمای بالا نزدیک سیلندر و حتی در داخل رادیاتور می تواند ایجاد خوردگی، سوراخ و پوسیدگی کند، به همین دلیل از مواد ضدخوردگی (Anti Oxidant) در آن استفاده می کنند تا در مقابل اکسید شدن فلزات مختلف موجود در طول مسیر جریان آب خنک کننده، مقاومت ایجاد کند. این مواد به طور کلی به دو دسته آلی و غیرآلی تقسیم می شوند. مواد آلی شامل آمین ها، آمیدها، بنزوات ها، مرکاپتان ها، تری آزول ها و مواد غیرآلی شامل بورات ها، نیترات ها، فسفات ها، سیلیکات ها و کربنات ها می باشند.

در مورد آب رادیاتور باید نکات زیر را در نظر گرفت:

 1 - هرگز آب مقطر به رادیاتور اضافه نکنید

 چون زود به جوش می آید و زود یخ می زند و املاح ندارد و این خود باعث خوردگی بیشتر شده و در دمای بالا پوسته آلومینیم وچدنی را می خورد، آب معمولی هم نباید ریخت چون سختی دارد رسوب تولید می کند که هم سوراخ های رادیاتور را می بندد وهم روی قطعات واتر پمپ و پوسته موتور می نشیند که این کار  انتقال آب وحرارت رامختل می کند. باید از آب رادیاتور استاندارد استفاده کرد.

2- برای خاصیت ضد یخ وضع جوش دو ماده اتیلن گلیکول وپروپیلن گلیکول می افزایند

3- برای جلوگیری از خوردگی مواد ضد اکسایش به آن می افزایند

4-  مواد ضد رسوب ناشی از آب سخت روی جداره پوسته موتور اضافه میکنند

 اتیلن گلیکول وپروپیلن گلیکول بر اثر زمان اکسایش یافته واسیدی شده وخورنده میشوند. آب وضدیخ ماشین را باید 2 سال یکبار کهنه اش راخالی کرد وعوض کرد.

خواص ضروری مایعات خنک‌کننده

1- ضدیخ باید قادر به پایین آوردن نقطه انجماد آب تا حداقل دمای ممکن در زمستان باشد.

2- از نظر شیمیایی و کارکرد، پایداری کافی داشته باشد.

3- از نقطه جوش بالایی برخوردار باشد و در دمای بالا رسوب نکند.

4- روی لاستیک مصرفی در سیستم تاثیر نامطلوب نداشته باشد.

5- حرارت را به خوبی منتقل کرده و هیچ‌گونه اثر نامساعدی روی تبادل حرارتی در سیستم خنک‌کننده نداشته باشد.

6- دارای کمترین اثر سمی باشد.

7- آتشگیر نباشد.

8- بوی نامطلوب نداشته باشد.

9- دارای کف جزئی باشد.

10- ضریب انبساط حرارتی پایین داشته باشد.

11- در دما پایین گرانروی کم و قابل‌قبول داشته باشد.

12- بیشترین حفاظت را از خوردگی فلزات مورد استفاده در سیستم خنک‌کننده  داشته باشد.

13- روی رنگ بدنه خودرو اثر نامطلوب نداشته باشد.

چرا لایه اوزون در قطب جنوب بیشتر سوراخ می شود؟

وقتی کلروفلوئورو کربن ها (CFC) به طرف قطب ها حرکت می کنند به خاطر گرداب های قطبی در آنجا اتم کلرآزاد شده توسط آنها بوسیله گازهای نیتروژن اکسید (NO_x)جذب می شوند وبه شکل کلر و نیترات (NO2Cl) در ابرهای قطبی به شکل هیدراته در می آیند. گازهای نیتروژن اکسید هم همراه آلاینده های صنعتی وهم موقع رعد وبرق تولید شده ودر اتمسفر قطب وجود دارند. قطب جنوب حدود 20 درجه از قطب شمال سرد تر است بنابراین این ابرها به شکل برف روی قطب می نشینند و در زمستان لایه اوزون تقویت می شود زیرا آلاینده ها و کلرها به دام برف ها افتاده اند ولی با اولین تابش نور خورشید در بهار قطب این ترکیبات نیترات کلر تجزیه می شوند و انبوهی ازاتم های کلر به فضا بالای قطب جنوب می فرستند وسرعت تخریب اوزون زیاد می شود.

انرژی پیوند و عوامل موثر بر آن

مقدار انرژی لازم برای شکستن یک مول پیوند و تبدیل آن به دو مول اتم جدا از هم گازی انرژی تفکیک پیوند نامیده می شود که همواره مقداری مثبت است.قدرت یک پیوند به جاذبه بین الکترون‌های پیوندی و هسته های شرکت کننده بستگی دارد در حقیقت انرژی پیوند یا آنتالپی پیوند مقدار انرژی لازم برای غلبه بر این نیروهای جاذبه است.

 چند عامل در انرژی پیوند موثر است:

1 - طول پیوند 2-  جرم اتم ها 3 - قطبیت پیوند 4 - دافعه زوج های آزاد و دافعه هسته ها 5 - ازدحام فضایی یا کشش زاویه ای 6 - نوع همپوشانی واوربیتال هیبریدی 7 - دوگانه یا چندگانه بودن 8 - رزونانس 9 - بارها ی جزئی روی اتم ها

10-  تشکیل پیوند های هیدروژنی بین مولکولها: پیوند هیدروژنی فرکانس ارتعاشی راکم می کند و  پیوند دیرتر می شکند.

اختلافات زیادی در رابطه با انرژی پیوند مولکول های مجاور در جدول تناوبی دیده می شود  به عنوان مثال انرژی پیوند مولکول اکسیژن چهار برابر انرژی تفکیک مولکول فلوئور است که مهمترین عامل کوچکی بیش از اندازه اتم فلوئور است که باعث شده  دو هسته فلوئور وزوج های غیر پیوندی آنها زیاد به هم نزدیک بشوند ودافعه های موجود باعث شده پیوند خیلی سست باشد. از طرفی اکسیژن بعلت بزرگتر بودن این دافعه ها را نداشته و پیوند آن نیز دوگانه است.

در جدول بالا تفاوت هایی در انرژی پیوندH-I و C-Cl  مشاهده می شود که می توان گفت یکی از عوامل موثر در قدرت پیوند جرم اتم های دو طرف است در پیوند هاهرچه جرم اتمی اتم ها کمتر باشد پیوند محکمتر است. در این مورد جرم کاهش یافته را حساب کرده و هر کدام کمتر شد محکمتر است. جرم کاهش یافته را از حاصلضرب جرم دو اتم تقسیم بر حاصل جمع جرم دواتم بدست می آورند.

در H-I فرکانس ارتعاشی دو اتم فرق دارد، هیدروژن فرکانس ارتعاشی بالا ولی یدفرکانس ارتعاشی کوچکتری دارد بنابراین  پیوند می شکند ولی در C-Cl هر دو اتم  تقریبا هم فرکانس هستند همسو تر ارتعاش می کنند.

لامپ های کم مصرف و نحوه عملکرد آن ها

در اوایل دهه 80 میلادی با تولید لامپ‌های فلورسنت فشرده، تحول عظیمی ‌در روشنایی ایجاد شد و به دلیل مصرف بسیار کمتر انرژی این لامپ‌ها نسبت به لامپ‌های رشته‌ای، به «لامپ‌های کم‌مصرف» شهرت یافتند. لامپ کم‌مصرف نوعی لامپ فلورسنت است و شیوه کار آن به‌ این صورت است که برخورد الکترون‌ها، اتم‌های جیوه داخل لامپ را برانگیخته و اشعه ماورای بنفش تولید می‌کند. برخورد این اشعه نامریی با لایه فسفر پوشش داده شده روی سطح داخلی تیوپ، نور مریی ایجاد می‌کند که با تغییر فسفر می‌توان نورهایی با رنگ‌های گوناگون مانند سبز، زرد، سفید، قرمزو آبی ایجاد کرد. لامپ های پر مصرف(رشته ای، هالوژن، مدادی...) برای تأمین روشنایی خود، انرژی زیادی نیاز دارند که این انرژی از فعل و انفعالات انجام شده در نیروگاه های تولید انواع سوخت های فسیلی تأمین می گردد. در نتیجه، با آزاد شدن گاز های گلخانه ای و سایر گاز های خطرناک همچون جیوه در محیط زیست، حیات گونه های مختلف جانداری به خطر می افتد. علاوه بر این، اثرات بسیار مخربی نیز بر شرایط آب و هوایی کره زمین ایجاد می شود استفاده از لامپ های کم مصرف با اینکه در آنها حدود 2.5 میلی گرم جیوه استفاده شده است، ولی با توجه به 80% صرفه جویی در مصرف انرژی و در نتیجه کاهش انتشار جیوه از نیروگاه های با سوخت فسیلی، میزان انتشار جیوه به کمتر از نصف حالتی که از لامپ های پر مصرف فاقد جیوه استفاده می شود، می رسد. نور لامپ های کم مصرف  نزدیک محدوده فرابنفش است نوزادانی که زردی دارند را جلوی نور مهتابی می گذارند، نور فرابنفش بیلی روبین که عامل زردی است را تجزیه می کند.

پایان عمر این لامپ های کم مصرف بستگی به ساعت مصرف ونحوه برق کشی ونوع کلید فرق می کند و برخی کلید ها که چراغ دارند که شب نما باشند این کلید اتصال کوتاه داشته ولامپ هر چند ثانیه یه چشمک می زند این عمل عمر لامپ را کوتاه می کند. عمر لامپ بیشتر به دفعات خاموش و روشن شدن بستگی داره تا ساعات روشن بودن آن ها. بسیاری از ما متوجه شدیم که لامپ همان زمانی می سوزد که کلید را می زنیم.

علت سیاه شدن کنار الکترودها در لامپهای فلوئورسنت بخارات فلزی است که  پس از مدتی روی دیواره ونزدیکی  آند می نشیند وچون دیواره ماده فلورسنت سفید است سیاه می شود.

 

مزایای لامپ های کم مصرف

- این نوع لامپ‎ها حدود 8 برابر بیشتر از لامپ‎های رشته‎ای عمر می‎کنند.

- اگرچه قیمت لامپ های کم مصرف نسبت به بقیه لامپ‎ها بیشتر است، اما با توجه به عمر زیاد و مصرف کمی ‌که دارند، به‌ویژه برای مصرف‎کنندگانی که بیشتر از هزار کیلو وات ساعت در ماه مصرف می‎کنند، مقرون به صرفه‌ترند.

- لامپ‌های کم‌مصرف به میزان قابل‌توجهی سبب کاهش مصرف انرژی می‌شوند. این لامپ‌ها یک پنجم لامپ‌های رشته‌ای، انرژی الکتریکی مصرف می‌کنند.

 

مضرات لامپ های کم مصرف

نور لامپ‌های فلوروسنت در طولانی مدت ممکن است موجب مشکلات زیر شود:

- خستگی زودرس

- افسردگی

- ضعف و بی‌حالی

- از دست دادن تمرکز ذهنی

- کاهش راندمان یا بازده کاری

- افزایش تنش‌های روانی

زنون و ترکیب های اکسیدی آن

زنون هگزا فلویورید را با آب واکنش می دهند و طبق واکنش های زیر زنون تری اکسید بدست می آید.

  XeF6(g)  + 3H2O  --> XeO3(s) + 6HF(g) 

 زنون تری اکسید جامد است وجاذب الرطوبه ولی زنون تترا اکسید گازی ناپایدار ومنفجر شونده است دلیل آن را می توان در ساختار آن بررسی کرد که زنون تری اکسید قطبی است ولی در تترا اکسید ناقطبی است و ساختار زنون تترااکسید چهار وجهی و متقارن است.

ماده سازنده پاستیل

ماده اصلی سازنده پاستیل ژلاتین است که از هیدرولیز کلاژن ناشی از پوست واستخوان وبافت های هم بند حیوانات بدست می آید. ژلاتین پروتئین دارد و84.9 درصد آن را اسید آمینه گلیسین وپرولین است. می توانیم از ژل آگار که از یک جلبک بدست می آید وپکتین که نوعی کربوهیدرات گیاهی است جایگزین ژلاتین کنیم ولی اگر از ژلاتین استفاده کنیم پاستیل سفت تر میشود ولی ژله شل است زیرا درجه پلیمر شدن ژلاتین بالاتر از ژله است. توصیه پزشکی اینست که کودکان زیر 3 سال پاستیل نخورند اگر چه پاستیل در تقویت عضلات واستخوان مفید است. در کتاب شیمی دوم دبیرستان به اشتباه پلیمر الکنی را به پاستیل نسبت داده است.

مفهوم آب اکسیژنه و ویژگی هایی آن

اولین بار آب اکسیژنه به وسیله آقای تنارد در سال 1818 تهیه شد. وی با اسیدی کردن پراکسید باریم و خارج کردن آب اضافی از طریق تبخیر در خلاء موفق به تهیه آب اکسیژنه شد.

پراکسید مشتقات پراکسید هیدروژن است که در آن به جای هر هیدروژن یک فلز یک ظرفیتی و یا دو ظرفیتی وجود دارد. پراکسید فلزات قلیایی و قلیایی خاکی به ترتیب دارای فرمول M2O2 و MO2 می باشند. شیمی واکنشهای اکسایشی – کاهشی H2O2 در محلول آبی با پتانسیلهای زیر خلاصه می‌شود.

H2O2 + 2H+ + 2e → 2H2O           E= 1.77V  

O2 + 2H+ + 2e → H2O2              E = 0.68V

 HO2- + H2O + 2e → 3OH            E= - 0.87V

 

این پتانسیلها نشان می‌دهند که آب اکسیژنه هم در محیط اسیدی و هم در محیط بازی اکسنده‌ای بسار قوی است و آب اکسیژنه فقط در مقابل اکسنده‌های بسیار قوی مثل یون منفی^-MnO4نقش کاهندگی دارد. محلولهای رقیق یا 30% آب اکسیژنه، به طور وسیعی به عنوان اکسنده مورد استفاده قرار می‌گیرند. عمل اکسایش به وسیله آب اکسیژنه در محیط اسیدی کند است، در حالی که در محیط بازی معمولا" سریع است. از موارد استفاده آب اکسیژنه می توان به اثر سفید کنندگی در الیاف سلولزی و پارچه ها، ضدعفونی کنندگی و همچنین تولید برخی از مواد شیمیایی اشاره کرد. آب اکسیژنه خالص تقریباً بی رنگ و در برخی موارد آبی کم رنگ به نظر می آید. دمای ذوب و جوش آن به ترتیب 0/43- درجه سلسیوس و 152/1 درجه سلسیوس می باشد. در 20درجه سلسیوس در حالت مایع دارای دانسیته 1.438 است. در آب و الکل و اتر به هر نسبتی حل می شود. درجه اکسیداسیون اکسیژن در آب اکسیژنه برابر 1- است. معمولاً پراکسید هیدروژن به صورت محلول 6% ، 12% و یا 30% آن بیان می گردد که معمولاً به صورت پراکسید هیدروژن 20 حجم، 40 حجم و یا 100 حجم نیز گفته می شود. چگالی وثابت دی الکتریک آب اکسیژنه از آب بیشتر است آب اکسیژنه 40 درصد از آب سنگین تر است. مایع خالص آن در دمای  25درجه سلسیوس ، ε=93 و محلول آبی 60% آن ε=120 می باشد. بنابراین ترکیب جزء حلال های یونی کننده خیلی خوبی هستند ولی به علت قدرت اکسید کنندگی زیاد و نا پایداری، قدرت حل کنندگی آن ها محدود است. محلول مایع آب اکسیژنه به مرور طبق واکنش زیر به آب و اکسیژن تبدیل می شود

2H2O2 (aq) --> 2H2O (l) + O2 (g)

در غیاب کاتالیزور سرعت تجزیه آب اکسیژنه بسیار ملایم است ولی در مقابل فلزاتی چون Pt ، Ag و یا ترکیباتی چون MnO2  وآنزیم ها واکنش شدت می گیرد و به همین دلیل آب اکسیژنه را در ظروف غیر فلزی همراه با یک پایدار کننده مانند اوره نگهداری می کنند.

آب اکسیژنه به صورت یک اکسید کننده و یا احیا کننده در محیط های اسیدی و بازی می تواند به کار رود

: احیا کننده در محیط اسیدی

2KMnO4 + 3H2SO4 + 5H2O2 → K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O + 5O2

 

اکسید کننده در محیط اسیدی

2 [Fe(CN)6]^4- + H2O2 + 2 H⁺ → 2 [Fe(CN)6]^3- + 2 H2O

احیا کننده در محیط بازی

2[Fe(CN)6]^3- + H2O2 + 2OH^- → 2[Fe(CN)6]^4- + 2H2O + O2

اکسید کننده در محیط بازی

Mn²⁺ + H2O2 → Mn⁴⁺ + 2 OH-

سرب (]]) سولفید  سیاه رنگ در سرما تحت اثر H2O2 به سولفات سفید رنگ تبدیل می شود.

PbS + 4H2O2  --> PbSO4 + 4H2O                                                                         

آب اکسیژنه به صورت یک اسید ضعیف عمل کرده زیرا ثابت یونش آن بسیار پایین بوده و مقدار ثابت خودیونش آن ^12- 10 ×  1.5 است.

این فرمول ساختاری انتراکینول یا 2 اتیل انتراکینول است که براثر اکسایش واز دست دادن 2 اتم هیدروژن به کینون تبدیل می شود

روش تهیه آب اکسیژنه به روش انترا کینول خیلی ارزان است زیرا این واکنش موجب مصرف آنتراکینول نمی شود وفقط اکسیژن وهیدروژن مصرف می کند وکاتا لیزگر واکنش احیاء آن پالادیم است که به روش جذب سطحی شیمیایی انجام می شود.

روش دوم تهیه آب اکسیژنه گرانتر است ولی می توان آب اکسیژنه غلیظ تر تهیه کرد، در روش دوم برقکافت سولفوریک اسید ویا برقکافت محلول آمونیوم سولفات - سولفوریک اسید که منجر به تشکیل پیروکسو دی سولفوریک اسید میشود که براثر هیدرولیز به آب اکسیژنه وسولفوریک اسید تجزیه میگردد وبا تقطیر جزء به جزء غلیظ می کنند. 

قدرت پیوند هیدروژنی آب اکسیژنه  خیلی قویتر از آب است چون هیدروژن ها مثبت ترند .

تجزیه آب اکسیژنه که آنرا خود اکسایش خود کاهش یا تسهیم نامتناسب میگوییم در محیط بازی سریعتر است و همچنین سرعت تجزیه آن در دمای بالا بیشتر است تجزیه کاتالیزگری بوسیله کاتیونهای فلزی و واکنشهای دیگر تولید رادیکال های آزاد می کند

نامنظم بودن روند چگالی در گروه یک جدول تناوبی

در تغییرات چگالی دوعامل یکی جرم اتمی و دیگری حجم شبکه بلوری فلزات اثر دارد. در مواردی که تغییرات یک خاصیت در گروه روند منظمی ندارد, نشان دهنده ی این است که عوامل مختلف در آن خاصیت اثر می گذارد. در بعضی اتمها یک عامل و در سایر اتم ها عامل دیگری غالب است. تمام فلزات قلیایی در ساختار بلوری مکعبی مرکز پر متبلور می شوند. دانسیته کمتر پتاسیم نسبت به سدیم به این علت است که افزایش حجم مولی پتاسیم بیشتر از افزایش جرم مولی است, زیرا هشت عنصر بین این دو عنصر قرار دارند. ولی بین روبیدیم و پتاسیم هجده عنصر وجود دارد, لذا افزایش در جرم مولی بر افزایش در حجم مولی غلبه می کمد. در نتیجه دانسیته روبیدیم بیشتر از پتاسیم است.

منبع: کتاب شیمی عمومی دکتر پارسافر

رابطه آرنیوس برای چه نوع واکنشهایی قابلیت کاربرد دارد؟

رابطه آرنیوس تاثیر دما ورابطه نمایی آن بر سرعت همه واکنش هایی شیمیایی است ولی برای واکنش های گرماگیر ملموس تر است

مقدار R در این رابطه  برای یک گونه ی گازی  ثابت عمومی گازها برای یک مول گاز است.

 می توان از رابطه آرنیوس برای مایع یا جامد هم استفاده نمود اساس آن را با فرضیاتی برای تمام واکنشها به کار مببربم

ثابت گازها ۸٫۳۱۴ ژول بر مول کلوین و ۰٫۰۸۲ لیتر اتمسفر بر مول کلوین است و در صورتی که برحسب کالری باشد 1.98 می توان در نظر گرفت. اگر این رابطه برای این فازها پاسخ گو نباشد در آنصورت  پس نباید بتوان ثابت سرعت را برای مواد جامد یا مایع بدست آورد بحث جامدات که جدا است ولی مایعات فرکانس برخوردشان کمتر است که در معادله آرنیوس تحت عنوان فاکتور احتمال امده است

رابطه بین دما و ثابت سرعت(رابطه آرنیوس)

درA فاکتور احتمال شکل مولکول و عوامل دخیل در برخورد وجاذبه های مولکولی و.... دخالت داده می شود. معادله آرنیوس بر اساس نظریه برخورد و برای فاز گاز است .نتیجه آن برای محلول ها هم همسو با گازها ست نه مشابه.

رابطه ارنیوس برای محاسبه انرزی فعالسازی است  ولی ثابت سرعت را هم میتوان از روی انرژی فعالسازی معلوم محاسبه کرد.

ثابت های سرعت را در دو دمای متفاوت محاسبه کرده ولگاریتم₂ K به K₁ را برحس دما رسم می کنیم.

ایا تمام تعادل ها از اصل لوشاتلیه پیروی می کنند؟

با توجه به اینکه تغییر غلظت و فشار را با تغییر Q شرح می دهیم تغییر دما را  نمی توان با تغییر Q شرح داد، زیرا دما ثابت تعادل را تغییر می دهد و امکان مقایسه Q را ب  K قبلی وجود ندارد باید باK جدید مقایسه شود.

اصل لوشاتلیه از چند جنبه درتعادل قابل کاربرد است 1 غلظت 2 فشار 3 دما . بسته به نوع واکنش وحالت فیزیکی اجزای تعادل تفسیر آن متفاوت است، مثلا در تعادلات گازی که تعداد مول گازی دو طرف برابر است ودر محلول ها فشار تاثیر ندارد، در محلول ها وگاز ها غلظت تاثیر دارد ودر اغلب واکنشها دما تاثیر دارد به جز واکنش استری شدن وانحلال نمک طعام درآب که تاثیر دما اندک است. هر تغییری در غلظت چه ناشی از افزایش غلظت یکی از مواد یا همه مواد ویا ناشی از تغییر فشار یاحجم ظرف تعادلی را می دهد که ثابت تعادل تغییر نمی کند ولی غلظت های تعادلی تغییر می کند. امادر مورد تغییر دما هم غلظت ها تغییر می کند هم ثابت تعادل

 CaCO3--------- CaO+CO2   k= CO2

K ثابت این تعادل با فشار تغییر نمی کند بلکه با دما تغییر می کند. بافشار فقط تعادل جابجا می شود. اگر دما ثابت باشد فشار را کم یا زیاد کنید تعادل به راست یا به چپ جابجا می شود. ولی تغییر فشار گاز بدون دستکاری حجم ظرف یا فشار خارجی فقط ناشی از تغییر دما است. اگر حجم تغییر کند فشار تغییر نمی کند و  اگر تغییر کند طبق رابطه بالا K تغییر می کند فشار گاز کربن دی اکسید در این معادله مساوی غلظت گاز کربن دی اکسید است ونمی تواند K ثابت تعادل راتغییر دهد. ثابت تعادل فقط با دما تغییر می کند.

افزایش فشار CO2 انحلال پذیری آن را طبق قانون هنری زیاد می کند، غلظت گاز با فشار گاز متناسب است.

 

(CO(H2O)₈   ²⁺   (aq)   +  4Cl^-   (aq)    ------------CoCl₄^2-   (aq)  +  6 H2O(L

در واکنش بالا اگر مقداری آب اضافه کنیم تعادل به کدام سمت جابجا می شود؟

آب در ثابت این تعادل نقشی ندارد و جابجایی ایجاد نمی کند، چون به شکل خالص است و اگر به شکل بخار بود اثر داشت

اثر آب بخاطر تغییر غلظت به شرطی که افزودن آب دما را تغییر ندهد چندان روی رنگ تعادل اثر ندارد ولی اگر دما تغییر کند اثر دارد. مقدار زیاد آب تغییر غلظت قابل ملاحظه است. اگر اب هم دما اضافه کنیم غلظت محلول کم می شود پس باید تعادل به چپ جابجا شود تا کاهش غلظت را تعدیل کند. چون جابجایی به چپ یا راست با افزودن آب کم اتفاق میافتد شدت رنگ خیلی تغییر نمی کند اثر دما محسوس تر است

چرا این تعادل با افزایش دما به سمت به چپ جابجا می شود؟ چون Q از Kبیشتر می شود باید به سمت چپ برود.

اثر دما در جابجایی به چه دلیلی است؟

از انجا که در واکنشهای تعادلی رفت وبرگشت بنیادی در نظر گرفته می شوند تغییر دما به خاطر تشکیل کمپلکس با لیگاند ضعیف است البته کمپلکس سمت چپ هشت وجهی وسمت راست 4وجهی است. اگر حجم این سامانه کاهش یابد فشار گاز افزایش می یابد وطبق اصل لوشاتلیه تعادل به سمت چپ جابجا می شود وچون K فقط تابع دما است باید فشار گاز CO2کاهش یافته وبر خلاف اصل لوشاتلیه به فشار اولیه برسد تا مقدار K ثابت بماند.

در یکی از موارد واکنش تولید آمونیاک در دما و فشار ثابت اگر نیتروژن را اضافه کنیم به گونه ای که مول آغازی نیتروژن 0.5 بیشتر شود علی رغم اضافه کردن نیتروژن تعادل بر خلاف اصل لوشاتلیه به سمت چپ جابه جا می شود.