مقایسه قدرت اسیدی اسیدها

در مقایسه قدرت اسیدی اسیدهای معدنی علاوه بر الکترونگاتیوی( مانند یدیک اسید وبرمیک اسید ) ،شعاع اتم (در هیدروهالیک اسیدها)و بار آنیون (در اسیدهای چند پروتون دار)و تعداد پیوند داتیو(در اسیدهای اکسیژن دار)  ،پایداری آنیون ایجاد شده(باز مزدوج) وجود فرم های رزونانسی، پخش بار بر روی آنیون ایجاد شده را می توان گفت. به طور کلی  عوامل الکترونی سبب می شوند که بار مثبت بر روی هیدروژن اسیدی بیشتر شده و آماده خارج شدن می شود. ولی بعدش پایداری آنیون حاصل و عوامل فضایی خودشان را نشان می دهند

اسیدها را می توان به دو دسته اکسی اسیدها و اسیدهای هیدروژن دار تقسیم کرد در این اسیدها قدرت اسیدی در تناوب افزایش می یابد یعنی

CH4 <NH3 <H2O <HF

و در گروه هاقدرت اسیدی افزایش می یابد

 HF <HCl <HBr <HI

در مورد توضیح در تناوب به افزایش قطبیت پیوند و افزایش قدرت اسیدی یعنی راحت تر جدا شدن یون هیدرونیم اشاره میکنیم ولی در گروه به افزایش پایداری آنیون بعد از جداشدن یون هیدرونیم تاکید می کنیم .اما در مورد اکسی اسیدها مطابق کتاب مورتیمر قاعده

(HO) mXO n اشاره کرده اگر n برابر 3 باشد اسید خیلی قوی است مثل پرکلریک اسید (HO) 1ClO3  اگر n برابر 2 باشد اسید قوی مثل سولفوریک اسید نیتریک اسید و اگر nبرابر1 باشد اسید ضعیف است مثل کربنیک اسید . در مورد علت هم مثل تعداد پیوندهای داتیو با اکسیژن یا عدد اکسایش الکترونگاتیوی رزونانس چگالی بار منفی و..  در مورد هیدرواسیدها در یک گروه می توان به انرژی پیوند هم علاوه بر پایداری آنیون به عنوان یک عامل مهم اشاره کرد

هیدرید هایی که اتم مرکزی بزرگ تری دارد طول پیوند بیشتر بوده انرژی ان کم تر است و ابر الکترونی آن پراکنده تر از هیدریدی می شود که اتم کوچک تری دارد بنابر این راحت تر شکسته شده و هاش مثبت بیش تری آزاد می کند. در رابطه با قدرت اسیدی اکسی اسیدها روال معمول این بوده است که با افزایش تعداد اکسیژنها وبالا رفتن عدد اکسایش قدرت اسیدی افزایش یابد مثل عدد اکسایش اکسی اسیدهای کلر از مثبت یک تا مثبت هفت زیاد می شود و قدرت اسیدی هم زیاد می شود ولی در مورد اکسی اسیدهای فسفر با افزایش عدد اکسایش فسفر از مثبت یک در هیپوفسفرو تا مثبت سه در فسفرو اسید و مثبت پنج در فسفریک اسید قدرت اسیدی تقریبا تغییر چندانی نکرده حتی ضعیف تر هم می شود .علت این امر اینست که در این اکسی اسیدها بار قرار دادی فسفر برای هر سه برابر است و عدد ان در ساختارهای لوئیسی که پیوند داتیو نشان می دهیم مثبت یک است و چون هر سه مثبت یک هستند قدرت اسیدی تغییر چندانی نمی کند در حالیکه بار قرار دادی در اکسی اسیدهای کلر از صفر در مورد هیپوکلرو اسید به مثبت سه در مورد پر کلریک اسید افزایش می یابد .

حال سوال اینست که چرا هیپوفسفرو اسید کمی اسیدی تر از فسفرو اسید و فسفریک اسید است علت در تعداد گروههای OH متصل به فسفر نهفته است در هیپو فسفرو اسید فقط یک عامل OH ولی در فسفریک اسید سه عامل OH به فسفر و اکسیژن داتیو الکترون میدهند پس یک عامل OH قطبیت بیشتری خواهد داشت تا سه عامل از این رو هیدروژن هیپو فسفرو کمی اسیدی تر است