آیا وجود حلقه بنزنی در شوینده های غیر صابونی ضرورت دارد؟و انواع پاک کننده های غیرصابونی کدامند؟
صابونها از افزودن مواد قلیایی به چربیها تهیه میشوند.پاک کننده های غیر صابونی (دترجنت ها) موادی هستند که به جای گروه کربوکسیلات (که در صابون وجود دارد)،گروه هایی مانند سولفونات (-SO3-) دارند. سدیم دو دسیل بنزن سولفونات از این دسته پاک کننده ها است.گروه سولفونات گروه آبدوست(هیدروفیل)بوده و در آب حل می شود و بخش زنجیره ی کربنی ،آب گریز(هیدروفوب) است و در چربی حل می شود. انواع پاک کننده های غیرصابونی عبارتند از:
1- دترجنت های آنیونی: اکثر دترجنت های تولید شده از این نوع اند.این دترجنت ها به دلیل زیست
تخریب ناپذیر بودن در طبیعت به سختی تجزیه شده و موجب آلودگی محیط زیست می شوند.
2- دترجنت های کاتیونی: به میزان کمتری تولید می شوند و ترکیبات
آمونیوم نوع چهارم هستند.این ترکیبات خاصیت باکتری کشی دارند.
3- دترجنت های غیر یونی: حدود 25% از دترجنت های تولید شده را تشکیل می دهند و خاصیت کف
کنندگی کمتری دارند و از ترکیب اپرکسیدها وبا الکلها و اسیدهای آلی بدست می آیند.
برتری پاک کننده های غیرصابونی در این است که بر خلاف صابون ها در آب سخت به خوبی کف می کنند.در آب شهر مقادیری یونهای کلسیم و منیزیم وجود دارد که با صابون واکنش داده و جانشین یون پتاسیم ، سدیم یا آمونیوم می شوند که ترکیب حاصل نامحلول است و در نتیجه صابون به خوبی کف نمی کند. اما ترکیب منیزیمی و کلسیمی پاک کننده های غیرصابونی محلول اند و در آب سخت کف می کنند.
حلقه بنزن قطبیت گروه سولفات رابیشتر می کند چون گیرنده الکترون وکمتر الکترون به گوگرد داده و چون 6 کربن تشکیل حلقه داده طول زنجیر هیدروکربنی کم می شود در حالیکه هنوز قدرت ناقطبی آن بالاست ومی تواند چرک وچربی را در خود حل کند ولی نقطه ذوب آن پایین است وبهتر در آب حل می شود. در پاک کننده صابونی اگر از حلقه بنزنی استفاده کنید حلالیت در آب کم می شود چون گروه کربوکسیلیک خیلی قطبی نیست ودر ضمن رسوبات کلسیم با کربوکسیلات مصرف صابون را بالا می برد. برآیند قطبیت وتعداد کربن در شوینده های سنتزی بهینه شده است. صابون به نمک اسید های چرب با یون های مثبت فلزی یا حتی آمونیوم گفته می شود ولی آنهایی که در آب محلولند صابون شوینده وانها که نامحلول در آب هستند صابون صنعتی می گویند . حالت فیزیکی صابون اگر یون آمونیوم ، پتاسیم ودرشت تر از پتاسیم ولی یک ظرفیتی باشد مایع واگر سدیم یا لیتیم وگروه قلیایی خاکی باشد جامد است در کتاب شیمی چهارم گفته شده صابون یک نمک است که جزء آنیونی آن پاک کننده است .در این شکل دترجنتی داریم که جزءکاتیونی آن پاک کننده است ویک نوع غیر یونی هم داده که مولکولی است اما دو سر قطبی ونا قطبی دارد.